Бул французчадан кирген сөз. Анын түпкү мааниси басмаканада колдонулган калыпка салчу таштарды билдирген. Азыркы күндө стереотип өтө жөнөкөйлөштүрүлгөн жалпылоо деген маанини туюнтат. Андан тышкары коомдо калыптанып калган көз караштар деп дагы айтып жүрөбүз.
Жалган менен чындыкты айырмалоого тоскоол болгон ой жүгүртүүдөгү катачылыктар бар. Анын тузагына илинип калбаш үчүн бул макалага баш багып, пайдалуу маалымат алыңыз.
«Иттердин көрүүсү ак-кара», «Кызыл түс букалардын ачуусун келтирет» деген сөздөрдү угуп, атүгүл ишенип да жүрсөңүз керек... Чекитчибиз Үмүт айрым жаныбарлар жөнүндө мифтерди төгүндөп берет.
Эгер сиз долбоорлорду жана пландарыңызды ишке ашырууда кыйынчылыкка туш болсоңуз, анда Зейгарник эффектинин жардамы менен ишмердүүлүгүңүздү жогорулата аласыз. Бул психологиялык эффект бүтпөгөн тапшырмаларга байланыштуу, алардын аткарылбай калуусун алдын алат.
Мерфинин законунун эки башка эффекти бар: бир жагынан – жамандыкка даярданууга мүмкүнчүлүк берет, экинчи жагынан – дүйнөгө карата параноиддик мамилени өрчүтөт. Экинчисинин болушун алдын алуу үчүн бул принципке юмор менен мамиле кылуу керек.
Эгер сиздин оюңузга баары кошула берсе кубанасызбы? Албетте, жакшы дечи... Бирок, мындай көрүнүш акыры зериктире баштайт беле?
Статистикалык маалыматтарды туура эмес чечмелөөдөн кантип сактануу керек экендигин бул макаладан окуп чыгыңыз.
«Телефондун ээси – мен. Демек, андагынын баарын мен башкарам» деп турсаңыз – жаңылышасыз. Сиздин аң-сезимиңизди жана жүрүм-турумуңузду телефонуңуздагы тиркемелер эчак эле башкарып калган.
Элестетиңиз: сүйүктүү артистиңиздин спектаклине билетти эптеп таап, кымбат сатып алдыңыз. Спектакль боло турган күнү сүйүктүү артистиңиз ооруп калып, анын ролун башка бирөө ойнойт экенин билдиңиз. Анысы аз келгенсип, айдоочулар забастовкага чыгып, шаарда транспорт жүрбөй калды. Кандай кыласыз? Эптеп тапкан кымбат билетиңиз жөн эле калып калабы? Же таксиге көп акча коротуп барасызбы?
«Стакан жарымынан бөксө же жарымынан толук» деген мисалдын аталышы бар экенин билчү белеңиз? Макалага баш багып, бул жөнүндө билип алыңыз.